Een indrukwekkend historisch erfgoed, het Mausoleum op de Europese begraafplaats Peneleh, Surabaya, getuigt van architectonische uitmuntendheid, hoewel het nu wordt bedreigd door tijd en verval. Nu de poorten ontbreken en ook de trofee-ornamenten rond de koepel beschadigd zijn, trekt dit gebouw nog steeds de aandacht.
Dit mausoleummodel heeft de uitstraling van een heilig gebouw dat graven uit de Romeinse tijd beschermt, waardoor het destijds het eerste in Nederlands-Indië was. Zijn buitengewone prestatie werd in de geschiedenis vastgelegd door een illustratie te leveren voor de krant The London News op 13 oktober 1849, een indrukwekkende prestatie gezien het feit dat fotografie toen nog niet ontdekt was.
Dit mausoleum is eigenlijk het graf van ML Dostal, een kapitein van de Koninklijke Nederlands-Indische Infanterie die op 28 augustus 1848 stierf. Slechts negen maanden nadat dit Europese graf werd ingewijd.
In ontwerpend onderzoek combineren de architectonische kenmerken van dit gebouw de Indische Imperiale stijl met een neoklassiek tintje, waardoor een zeldzame combinatie van Javaanse en Europese architectuur ontstaat die nu is uitgestorven.
Ook op het gebied van civiele techniek trekt de bouw van dit Mausoleum de aandacht. De koepelconstructie werd gebouwd zonder gebruik van cement, aangezien de cementtechnologie op dat moment nog niet was ontdekt.
De schoonheid en het unieke karakter ervan worden nu echter bedreigd door de tijd en het gebrek aan onderhoud. De aanwezigheid van schade aan dit gebouw vormt een reële bedreiging en vereist dringende restauratie-inspanningen, zodat toekomstige generaties nog steeds van dit historische erfgoed kunnen genieten.